Main content
Sessies Utrecht en Amersfoort (door Greenwish) met casus Dal van de Kleine Beerze
Bewoners en inwoners in het gebied hebben het plan opgevat om een landcoöperatie (Dal van de Kleine Beerze) op te richten door grond te kopen van de provincie. De provincie stelt daarbij de voorwaarde dat door de plannen de waarde van natuur en landschap toeneemt. Hoewel de casus als mooi voorbeeld van sociale innovatie wordt gezien, zoals bedoeld met de Omgevingswet, is de praktijk weerbarstig. De bijeenkomst werd heel origineel georganiseerd in de vorm van een serious game waarin het begeleiden van het gebiedsproces centraal stond.
Enkele bevindingen uit de game:
- Bij invoering van de wet is sturing nodig op het nemen van medeverantwoordelijkheid voor het succes van initiatieven die bijdragen aan de gebiedsvisie.
- Nodig initiatieven aan tafel die bijdragen aan de gebiedsvisie en investeer in hun ontwikkeling.
- De rol van de projectontwikkelaar: Eigenaarschap is cruciaal. Zorg bestaat dat deze alleen kijkt naar economische rentabiliteit en niet naar integraliteit van waarden. Kan provincie een afwegingskader maken voor projectontwikkelaar of landcoöperatie en kan een burgerinitiatief zich daar wel mee meten? Is het nodig de samenleving te mobiliseren indien een projectontwikkelaar zich aanmeldt (en vice versa). Ga wel open en transparant om met agenda’s zodat ruimte voor samenwerking ontstaat
- Positionering: In de game werd duidelijk dat de landcoöperatie geen formele positie heeft in tegenstelling tot bijvoorbeeld het Waterschap. De provincie zet de landcoöperatie weliswaar in de positie om het gebiedsproces te trekken, maar de andere partijen voelen wantrouwen. Dit betekent dat een heldere positionering nodig is van de initiatieven (hoe gaan we met elkaar om, wie heeft de regie, wie bewaakt het proces, wie is beslissingsbevoegd). Bedenk ook welke normen je allemaal stelt aan een initiatief en hoe die zich verhouden tot die voor reguliere partijen.
- Hoe gelijkwaardig meedoen als initiatiefnemer: Zeker in gebiedsprocessen zijn er veel stakeholders en spelen er grote financiële en emotionele belangen. Daarbij doen initiatiefnemers het vaak naast hun baan, kost het hen geld en is er altijd tijdsdruk. Niettemin: wees expliciet over je toegevoegde waarde, vraag om ondersteuning bij instanties (kennis, organisatie, onkosten), organiseer een tafel met alle betrokken instanties om een gezamenlijk doel te formuleren en investeer in een rijk netwerk met contactpersonen bij alle partijen.
- Investeer in een gebiedsgids: Een partij die de rol van verbinder heeft gekregen, die vertrouwd wordt (en beslist niet boven de partijen staat), die ruimte maakt voor creativiteit met de gebiedsvisie als klankbord. En die gezamenlijk betaald wordt (geld of anderszins). Wellicht zijn verschillende typen gidsen zinvol (voor initiatiefnemers, voor gebiedsontwikkeling, voor overheidsafstemming). Evalueer met regelmaat.
- De ideale overheid: Initiatiefnemers lopen vaak aan tegen het fenomeen dat verschillende overheidslagen niet op de dezelfde lijn zitten. Dus: investeer in integraal denken/werken; betrek de politiek om de participatieve democratie te laten groeien; faciliteer kritieke succesfactoren van initiatieven; wijs contactpersonen aan; experimenteer met nieuwe overlegvormen (integrale themaspreekuren?); laat ‘speeltuinen’ toe waarin experimenten mogelijk zijn
